Stedelijke dichtheid
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
De stedelijke dichtheid is een maatstaf voor de concentratie van bebouwing en/of mensen binnen een stedelijk gebied, uitgedrukt in bijvoorbeeld woningen per hectare of de verhouding tussen vloeroppervlakte en terreinoppervlakte.
Omschrijving
Stedelijke dichtheid is een belangrijk begrip in de stedenbouw en ruimtelijke ordening. Het geeft aan hoe intensief een gebied gebruikt wordt. Er zijn verschillende manieren om stedelijke dichtheid te meten, zoals het aantal woningen per hectare of door middel van de Floor Space Index (FSI) en Ground Space Index (GSI). De FSI is de verhouding tussen de totale bruto vloeroppervlakte van een gebouw en de bijbehorende terreinoppervlakte. De GSI geeft aan welk aandeel van een gebied bebouwd is door de footprint van de bebouwing te delen door de terreinoppervlakte. Deze indicatoren, samen met het gemiddeld aantal bouwlagen (L) en de Open Space Ratio (OSR), dragen bij aan het beschrijven van de stedelijke leefomgeving. Hoge dichtheden worden in verband gebracht met positieve effecten zoals minder mobiliteit, lager energieverbruik en hogere productiviteit. Echter, het ontwerp van gebouwen en de buitenruimte is essentieel voor de leefomgevingskwaliteit bij zowel hoge als lage dichtheden.
Meetmethoden
In de Nederlandse ruimtelijke ordeningspraktijk worden dichtheden meestal gemeten in woningen per hectare. Internationaal gangbare eenheden voor stedelijke dichtheid zijn de Floor Space Index (FSI) en de Ground Space Index (GSI). De FSI, ook bekend als Floor Area Ratio (FAR) in de Verenigde Staten en V/T index (vloerterreinindex) in Vlaanderen/Brussel, is de verhouding tussen de totale bruto vloeroppervlakte van een gebouw en de bijbehorende terreinoppervlakte. De GSI is de footprint van de bebouwing gedeeld door de terreinoppervlakte en geeft het bebouwde aandeel van een gebied weer. Het gemiddelde aantal bouwlagen (L) is ook een indicator die in morfologisch stedenbouwkundig onderzoek wordt gehanteerd.
Relevantie in stedenbouw
Dichtheden spelen een belangrijke rol in ruimtelijke ordening en stedenbouw. Hoge dichtheden worden geassocieerd met voordelen zoals verminderde mobiliteit, lager energieverbruik, verhoogde productiviteit en efficiënter gebruik van infrastructuur. Kennis over dichtheden en de samenhang met morfologie kan helpen bij het vinden van ruimtelijke oplossingen voor bouwopgaven en is van belang bij de afweging tussen binnenstedelijk en buitenstedelijk bouwen. Echter, de leefomgevingskwaliteit bij een bepaalde dichtheid is sterk afhankelijk van het ontwerp van gebouwen en de openbare ruimte.
Gebruikte bronnen: